Jesteś osobą niepełnosprawną? Zobacz, jakie masz prawa i gdzie szukać pomocy

Osoby z niepełnosprawnościami często mają przed sobą liczne wyzwania, związane nie tylko z codziennym funkcjonowaniem, ale także obciążeniem psychicznym i dostępem do różnych usług. Na szczęście w Polsce istnieje wiele źródeł pomocy, z których mogą skorzystać, a prawa dedykowane osobom niepełnosprawnym opisane są w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.). Przepisy i przywileje często się jednak różnią w zależności od stopnia niepełnosprawności.

Główne prawa osób niepełnosprawnych

1. Prawo do niedyskryminacji i równego traktowania – żadna osoba niepełnosprawna nie może być dyskryminowana w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny; mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia.
2. Na władzach publicznych spoczywa obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom niepełnosprawnym i pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.
3. Prawo do pracy – pracodawcy zobowiązani są dostosować miejsce pracy do indywidualnych potrzeb pracownika niepełnosprawnego oraz zapewnić mu równe szanse rozwoju zawodowego. W przypadku osób z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością czas pracy wynosi maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Dodatkowo mają one prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego (po przepracowaniu jednego roku od czasu uzyskania danego stopnia niepełnosprawności). Z kolei w przypadku osób z lekką niepełnosprawnością maksymalny czas pracy wynosi 40 godzin w tygodniu, przy czym osoba taka nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
4. Prawo dostępu do opieki medycznej – osoby niepełnosprawne mają prawo do leczenia i opieki medycznej, w tym wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej; ponadto mogą korzystać ze świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w środki pomocnicze czy sprzęt rehabilitacyjny. 

Źródła pomocy dla osób niepełnosprawnych 

Ośrodki stacjonarne

Osoby niepełnosprawne powinny w pierwszej kolejności udać się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, jeśli chcą znaleźć pomoc z zakresu uzyskania informacji o dostępnych ośrodkach i turnusach rehabilitacyjnych, placówkach opiekuńczo-wychowawczych czy różnych formach pomocy finansowej (w tym dofinansowań wspomagających). Z kolei Ośrodki Pomocy Społecznej zapewniają pomoc m.in. osobom niepełnosprawnym będącym w trudnej sytuacji życiowej, zdrowotnej lub finansowej, poszukującym opieki czy wsparcia o różnym charakterze. Do innych miejsc świadczących pomoc osobom niepełnosprawnym zalicza się domy pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy czy różne ośrodki wsparcia. W wielu miejscowościach organizowane są także warsztaty terapii zajęciowej oraz sesje rehabilitacyjne wspierające stan zdrowia niepełnosprawnych i podnoszące ich komfort życia. Osoby niepełnosprawne często mogą skorzystać z programów wsparcia zorganizowanych przez urzędy pracy oraz domy pomocy społecznej. Ponadto na terenie kraju funkcjonuje wiele organizacji pozarządowych i fundacji, które świadczą pomoc osobom niepełnosprawnym, zapewniając wsparcie finansowe, edukacyjne czy psychologiczne.

Dedykowane strony internetowe

Osoby niepełnosprawne mogą także zwrócić się Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej lub innej jednostki państwowej oraz poszukać informacji o różnych formach pomocy na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej – www.mpips.gov.pl oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – www.pfron.org.pl. Istnieje także wiele dedykowanych platform czy stron (w tym fora internetowe) skupiających społeczności osoby niepełnosprawnych, zapewniających wzajemne wsparcie, zwłaszcza psychiczne.