Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy. O czym trzeba pamiętać?

Czasami wystarczy jedno niefortunne zdarzenie, aby człowiek znalazł się w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. Nigdy nie wiadomo, kiedy i w jakich okolicznościach staniemy się uczestnikami lub świadkami wypadku, ataku choroby czy poważnego urazu, dlatego zawsze należy pamiętać przynajmniej o kilku podstawowych zasadach udzielania pierwszej pomocy. Nasza wiedza i szybka reakcja mogą bowiem uratować komuś życie lub zapobiec poważnym komplikacjom, które mogłyby spowodować znaczny uszczerbek na zdrowiu. 

Pierwsza pomoc – czym jest dokładnie?

Terminem „pierwsza pomoc” określa się czynności, które należy podjąć w razie wypadku czy ataku choroby. Ich celem jest utrzymanie poszkodowanego przy życiu oraz uniknięcie poważnych powikłań. Należy mieć na uwadze, że udzielenie pierwszej pomocy jest obowiązkowe, a za brak podjęcia jakichkolwiek działań ratowniczych grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat (zgodnie z art. 162 kodeksu karnego). 

Najważniejsze zasady udzielania pierwszej pomocy

1. Bez względu na to, czy jesteśmy świadkami, czy uczestnikami wypadku, zawsze pierwszym krokiem jest ocena bezpieczeństwa – zarówno osoby poszkodowanej, jak i swojej. W sytuacji zagrożenia należy jak najszybciej przenieść się do innego miejsca (ewakuować z dala od ruchliwej drogi czy uszkodzonego samochodu) lub wyeliminować niebezpieczeństwo (na przykład wyłączyć źródło prądu). 
2. Kolejnym krokiem jest ocena stanu zdrowia poszkodowanej osoby oraz sprawdzenie jej czynności życiowych: Czy oddycha? Czy jest przytomna? Czy odpowiada na pytania? Należy także ocenić widoczne obrażenia. Jeśli z poszkodowanym nie można nawiązać kontaktu, ale oddycha, należy ułożyć go w stabilnej pozycji bezpiecznej, która powinna zapewniać swobodny odpływ treści z jamy ustnej (lekko odgięta głowa) oraz umożliwiać samodzielne oddychanie (brak ucisku na klatkę piersiową). Jeśli pacjent pozostaje przytomny, należy zapytać, co mu dolega, co się stało, czy na coś choruje i czy bierze jakieś leki. 
3. Bardzo ważne jest udrożnienie dróg oddechowych poszkodowanego – należy położyć jedną dłoń na jego czole, a drugą na żuchwie w okolicy brody (część kostna), aby odgiąć głowę do tyłu. W przypadku obecności ciała obcego (na przykład gumy do żucia, wybitych zębów) trzeba je jak najszybciej usunąć. 
4. Następnie należy ocenić oddech poszkodowanego poprzez sprawdzenie, czy jego klatka piersiowa się unosi, a na policzku czuć wydychany oddech oraz wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer 999 lub 112. 
5. Jeśli poszkodowany nie oddycha, konieczne jest jak najszybsze rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO), po uprzednim ułożeniu osoby na twardej i równej powierzchni. RKO to naprzemienne wykonywanie 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechów ratowniczych, pomiędzy którymi należy zadbać o drożność dróg oddechowych. Jeśli w pobliżu dostępny będzie defibrylator, należy go użyć do przywrócenia czynności życiowych. 

Kluczowe zasady podczas udzielania pierwszej pomocy

W sytuacji, gdy poszkodowana osoba będzie wymagać udzielania pierwszej pomocy, należy przede wszystkim zachować spokój oraz racjonalne myślenie. Pomoc z pewnością okaże się bardziej efektywna, gdy będzie wynikać z rozsądnego działania oraz koncentracji, a nie paniki. 

• Jeśli sytuacja tego nie wymaga (nie ma bezpośredniego zagrożenia), lepiej nie przemieszczać osoby poszkodowanej, ponieważ może mieć ona uraz wewnętrzny lub złamane kości, a ich naruszenie może spowodować komplikacje.
• Zabronione jest podawanie płynów i żywności osobie nieprzytomnej. 
• Samo zatelefonowanie po karetkę nie zwalnia z obowiązku pozostania na miejscu wypadku. Konieczne jest podjęcie wszystkich możliwych działań ratowniczych oraz stałe monitorowanie stanu zdrowia osoby poszkodowanej aż do czasu przyjazdu pomocy medycznej. 
• W sytuacji, gdy poszkodowany będzie krwawił, należy jak najszybciej zatamować krwotok poprzez uciskanie miejsca krwawienia za pomocą opatrunku lub materiału (koszulki, szalika czy fragmentu odzieży) lub bezpośredni ucisk dłonią.