Specjalny zasiłek opiekuńczy – ile wynosi i kto ma do niego prawo?
Specjalny zasiłek opiekuńczy stanowi rodzaj wsparcia skierowanego do osób zajmujących się opieką nad niepełnosprawnymi. Otrzymanie tego świadczenia wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu wymogów, w tym rygorystycznego kryterium dochodowego, a wniosek o zasiłek jest przyznawany na ograniczony czas.
Specjalny zasiłek opiekuńczy – komu przysługuje?
Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny (zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym z 25 lutego 1964 r.). Świadczenie należy się również małżonkom pod warunkiem, że nie angażują się w pracę zawodową lub zrezygnują z niej, aby zapewnić nieprzerwaną opiekę nad osobą posiadającą orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności z dodatkowymi zaleceniami dotyczącymi potrzeby stałej bądź długotrwałej opieki, lub wsparcia ze względu na poważnie ograniczoną zdolność do samodzielnej egzystencji, jak również konieczność codziennego zaangażowania w opiekę, leczenie, rehabilitację i edukację dziecka.
Otrzymanie specjalnego zasiłku opiekuńczego jest możliwe, gdy łączny dochód rodziny opiekuna i rodziny osoby pod opieką na osobę nie przekracza ustalonego progu dochodowego, który w 2023 roku wynosił 764 zł netto. Kwota ta jest obliczana na podstawie przychodów rodziny za rok poprzedzający okres, na który przyznawany jest zasiłek, z uwzględnieniem wszelkich zmian w dochodach, zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych.
Zasiłek opiekuńczy – zmiany w ustawie
Od 1 stycznia 2024 roku w życie weszły zmiany dotyczące świadczenia – opublikowane w Dzienniku Ustaw 26 lipca 2023 r., pod pozycją 1429, w ramach ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Zgodnie z nowymi przepisami: „(…) zostaje uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przyznawania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Oznacza to, że od tej daty specjalny zasiłek opiekuńczy nowym osobom nie będzie już przyznawany. Jedynie na podstawie przepisów przejściowych zasiłek ten będzie mógł być przyznawany po 31 grudnia 2023 r. w pewnych przypadkach na zasadzie zachowania praw nabytych”. Prawo do pobierania tych świadczeń na zasadach dotychczasowych zostało uregulowane w art. 63 ustawy, która mówi, że świadczenie wciąż przysługuje tym, którzy zdobyli uprawnienia do niego przed końcem 2023 roku. Analogiczna sytuacja ma miejsce, gdy wydane zostanie nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, które jest kontynuacją wcześniejszego. Warto również zaznaczyć, że specjalny zasiłek opiekuńczy przyznawany jest na czas trwania okresu zasiłkowego, który rozpoczyna się 1 listopada każdego roku i kończy 31 października roku następnego. W związku z tym decyzje o przyznaniu zasiłku od 1 listopada 2023 roku utracą ważność z dniem 31 października 2024 roku. Opiekun ma również możliwość złożenia wniosku o przedłużenie prawa do świadczenia na kolejny okres zasiłkowy.
Specjalny zasiłek opiekuńczy – ile wynosi?
Specjalny zasiłek opiekuńczy wynosi 620 zł miesięcznie i obowiązuje od 1 listopada 2018 roku. Kwota ta podlega przeglądowi co trzy lata, jednak planowane przeglądy w latach 2021 i 2024 nie wprowadziły żadnych zmian, więc kwota pozostała bez zmian. Jeśli świadczenie przysługuje za okres krótszy niż miesiąc, jego wysokość jest obliczana proporcjonalnie, jako 1/30 miesięcznej kwoty za każdy dzień świadczenia, przy czym wynik zaokrągla się do najbliższych 10 groszy w górę.
Co ważne, specjalny zasiłek opiekuńczy nie jest przyznawany w sytuacji korzystania z innych finansowych form wsparcia, takich jak:
- świadczenia rodzicielskie,
- świadczenia pielęgnacyjne,
- zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
- dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.
Specjalny zasiłek opiekuńczy – na jaki okres jest przyznawany?
Specjalny zasiłek opiekuńczy jest przyznawany na cały okres zasiłkowy, z wyjątkiem sytuacji, gdy orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności jest ważne tylko przez ograniczony czas. W takim przypadku wypłata zasiłku jest realizowana do końca miesiąca, w którym wygasa ważność orzeczenia, ale nie dłużej niż do zakończenia bieżącego okresu zasiłkowego.