Tlenoterapia domowa – co to jest? Na co pomaga? Jak przeprowadzać?

Człowiek potrzebuje do życia i prawidłowego funkcjonowania tlenu. Niekiedy jednak jego ilość we krwi może spaść poniżej wartości referencyjnej – astma, nowotwór płuc, przewlekła obturacyjna choroba płuc czy COVID-19 to przykłady problemów zdrowotnych, które mogą przyczynić się do spadku poziomu tlenu w organizmie, a tym samym do ryzyka niedotlenienia organizmu.  Wówczas zachodzi potrzeba przyjęcia dodatkowej dawki tlenu podczas tlenoterapii w celu leczenia lub łagodzenia objawów różnych chorób.  

Tlenoterapia – co to jest?

Tlenoterapia to postępowanie terapeutyczne stosowane w przewlekłej niewydolności oddechowej do zwiększenia stężenia tlenu oraz poprawy dostarczenia go do tkanek. Ma ona na celu zapobieganie wystąpienia stanu niedotlenienia organizmu (hipoksji) oraz niebezpiecznych następstw z tego wynikających. Jednym ze sposobów dostarczenia zewnętrznie tlenu do organizmu jest użycie koncentratora tlenu, czyli medycznego urządzenia, które pobiera powietrze atmosferyczne z otoczenia i po odpowiednim przygotowaniu (sprężeniu i przefiltrowaniu – usunięciu innych gazów obecnych w powietrzu) podawany jest pacjentowi za pomocą maski tlenowej lub kaniuli donosowych (inaczej wąsów tlenowych). Dzięki dostępności przenośnej wersji koncentratora oraz łatwej obsługi urządzenia osoby wymagające terapii wspomagającej mogą przeprowadzać ją samodzielnie w warunkach domowych.

Tlenoterapia domowa – na czym polega?

Decyzję o konieczności zastosowania tlenoterapii podejmuje lekarz na podstawie diagnozy i oceny stanu zdrowia pacjenta. Terapia tlenem w warunkach domowych jest przeprowadzana u osób, które są zdolne do samodzielnego oddychania, jednak wymagają wspomagania w tym zakresie. Lekarz zaleca odpowiednią dawkę tlenu, a także częstotliwość i pory dnia jego przyjmowania, dostosowując terapię do indywidualnych wymagań i potrzeb każdej osoby. Podczas tlenoterapii domowej pacjent powinien przestrzegać instrukcji dotyczących czystości i konserwacji sprzętu oraz zaleceń specjalisty, które obejmują przede wszystkim niepalenie tytoniu. 

Do zalet tego typu rozwiązania należy przede wszystkim poprawa wydolności układu oddechowego i usprawniona praca układu krążenia, dzięki regularnemu przyjmowaniu tlenu. Domowe warunki tlenoterapii istotnie wpływają na redukcję stresu związanego z hospitalizacją i pobytem w szpitalu, ponieważ pacjenci w dobrze znanym im środowisku czują się podczas terapii spokojnie i bezpiecznie. Dzięki regularnej podaży tlenu możliwe jest zapobieganie niedotlenieniu oraz wystąpieniu niebezpiecznych następstw wynikających z takiego stanu, a tym samym istotne podniesienie komfortu i jakości życia pacjentów poprzez wspomaganie funkcji oddechowych. 

Jak przeprowadzać tlenoterapię domową?

Do tlenoterapii domowej niezbędne jest wyposażenie się w odpowiedni sprzęt, który pozwoli na przeprowadzenie procedury. Do kluczowych elementów należy koncentrator tlenu i przewód tlenowy. W zależności od potrzeb pacjenta i jego preferencji podawanie tlenu może odbywać się za pomocą maski tlenowej obejmującej usta i nos lub wąsów tlenowych (kaniuli), które umożliwiają jednocześnie rozmowę. Ważnym urządzeniem jest także pulsoksymetr pozwalający kontrolować u chorego nasycenie krwi tlenem (poziom saturacji). 

Aparat tlenowy do przeprowadzania terapii w warunkach domowych wyróżnia prosta, intuicyjna obsługa. Przed podaniem tlenu choremu należy zadbać o wypełnienie nawilżacza dołączonego do koncentratora wodą destylowaną, ustawienie zaleconych przez lekarza parametrów aparatury tlenowej (przepływ powietrza, czas terapii) oraz wybór najlepszego sposobu podaży tlenu (maska tlenowa lub wąsy tlenowe). 

Wskazania do terapii tlenowej 

Do tlenoterapii predysponuje pacjentów przede wszystkim stan nasycenia organizmu tlenem poniżej 89% lub ciśnienie tlenu w krwi tętniczej poniżej 60 mmHg, co zazwyczaj jest związane z rozwojem choroby wpływającej na zawartość hemoglobiny we krwi. Niedostateczna ilość tlenu może być wynikiem:

• przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
• rozstrzenia oskrzeli
• zwłóknienia płuc,
• nowotworu płuc, 
• mukowiscydozy,
• zespółu pocovidowego,
• astmy płuc, 
• chorób układu krążenia,
• choroby śródmiąższowej płuc, 
• zaawansowanych zmian pogruźliczych i pozapalnych,
• dysplazji oskrzelowo-płucnej. 

W przypadku niektórych grup pacjentów, na przykład kobiet w ciąży czy osób z epilepsją lub niektórymi chorobami serca tlenoterapia domowa nie jest zalecana – podaż tlenu w przypadku dolegliwości związanych z ryzykiem niedotlenienia musi być przeprowadzana w szpitalu.