Zasłabnięcia i omdlenia to powszechne epizody, które najczęściej następują w odpowiedzi na różne czynniki wewnętrzne lub zewnętrzne, stres, niskie ciśnienie krwi, przewlekłe zmęczenie, niedokrwistość czy stan niedożywienia. Zwykle nie stanowią poważnych przypadków medycznych, a po wyeliminowaniu ich przyczyny organizm wraca do prawidłowego funkcjonowania. Należy jednak pamiętać, że w przypadku omdleń człowiek traci przytomność i kontrolę nad swoim ciałem, co może skutkować niefortunnym upadkiem czy uderzeniem, dlatego bardzo ważne jest podjęcie właściwych działań z zakresu pierwszej pomocy, które pozwolą uniknąć poważnych następstw u poszkodowanego. 

Omdlenie i zasłabnięcie – jak je rozpoznać?

Omdlenie to stan, w którym do mózgu dociera niewystarczająca ilość krwi z tlenem, na skutek czego osoba na chwilę przestaje reagować na zewnętrzne bodźce i traci kontrolę nad swoim ciałem i umysłem. Ludzie często mdleją w odpowiedzi na ból, wyczerpanie, głód lub stres emocjonalny. Główne objawy takich przypadków to krótkotrwała utrata reakcji, często powodująca upadek, wolne tętno, zimna skóra i nadmierne pocenie się. Z kolei zasłabnięcie to stan, kiedy nie dochodzi do utraty przytomności; zwykle następuje po długotrwałym przebywaniu w pozycji stojącej lub siedzącej, zwłaszcza w przypadku wysokiej temperatury (upały, duszne pomieszczenia).

Omdlenie lub zasłabnięcie – pierwsza pomoc  

Gdy poszkodowany oddycha

Gdy rozpoznamy u kogoś objawy omdlenia lub zasłabnięcia, należy przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo poprzez niedopuszczenie do upadku – najważniejsze jest zabezpieczenie głowy i zapobieganie jej urazom. Jeśli poszkodowany nie ma żadnych obrażeń i prawidłowo oddycha, należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej lub czterokończynowej. Jeśli zauważymy u takiej osoby ciasną odzież, należy poluzować wszystkie paski, kołnierze i inne elementy garderoby, żeby nie powodowały ucisku. Bardzo ważne jest zapewnienie jej dostępu do świeżego powietrza. 

Aby zmniejszyć ryzyko ponownego omdlenia lub zasłabnięcia, nie można dopuścić do tego, aby poszkodowany wstał zbyt szybko. W sytuacji, gdy po omdleniu nie odzyska przytomności w ciągu dwóch minut, należy zadzwonić pod numer alarmowy.

Gdy poszkodowany nie oddycha

Jeśli poszkodowany doświadczył omdlenia i jest nieprzytomny, należy przede wszystkim sprawdzić jego oddech i tętno. Jeśli nie oddycha, należy zadzwonić pod numer alarmowy i odpowiednio zabezpieczyć miejsce – położyć go na płaskiej, twardej powierzchni, aby rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową po uprzednim udrożnieniu dróg oddechowych. Należy ją kontynuować do czasu, aż nadejdzie pomoc lub poszkodowany zacznie oddychać. Jeśli osoba doznała obrażeń w wyniku upadku związanego z omdleniem, należy opanować krwawienie za pomocą bezpośredniego ucisku.

Kiedy należy wezwać pomoc?

Jeśli zasłabnięcie lub omdlenie było krótkotrwałe i u poszkodowanego nie zaobserwowano nieprawidłowości w oddechu, niepokojących objawów lub poważnego urazu, wezwanie ambulansu pogotowia ratunkowego nie jest konieczne. Jeśli jednak u takiej osoby obecne są poważniejsze objawy, konieczne jest zadzwonienie po pomoc. Do takich symptomów zalicza się:

• nieodzyskanie przytomności do dwóch minut od omdlenia, 
• dezorientację (poszkodowany nie wie, jak się nazywa i gdzie się znajduje), 
• obrażenia w okolicy głowy, spowodowane upadkiem,
• ból lub ucisk w klatce piersiowej, kołatanie serca, duszności.

Choć zasłabnięcie lub omdlenie mogą być jednorazowe i krótkotrwałe, nigdy nie należy ich lekceważyć, dlatego warto zachęcić poszkodowanego do konsultacji z lekarzem.