Rehabilitacja po endoprotezie biodra. Jak przebiega i o czym pamiętać?

Endoprotezoplastyka to nierzadko ostatnia deska ratunku dla pacjentów zmagających się z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową. Zabieg ten jest nowoczesną metodą leczenia, która pozwala wrócić do sprawności i poprawić tym samym komfort życia. Jak wygląda rekonwalescencja po operacji i w jaki sprzęt warto zainwestować, żeby ułatwić przebieg leczenia?

Czym jest endoproteza biodra?

Uszkodzenie stawu biodrowego na skutek choroby zwyrodnieniowej lub urazu prowadzi do problemów z poruszaniem się oraz bólu, który bez wątpienia pogarsza jakość życia. Dzięki wymianie stawu biodrowego pacjent jest w stanie sprawnie się poruszać. Sam zabieg ednoplastyki polega na wszczepieniu u chorego sztucznego stawu biodrowego przy jednoczesnym usunięciu chorego połączenia. Jest to poważna operacja przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, po której konieczna jest odpowiednio dobrana rehabilitacja. 

Specjaliści wyodrębniają trzy rodzaje endoprotezy biodra pod względem mocowania protezy do kości. Jest to:

• endoproteza cementowa — proteza mocowana jest do kości za pomocą cementu kostnego,
• endoproteza bezcementowa — sztuczny staw mocowany jest bezpośrednio w kości (wciskany lub wkręcany),
• endoproteza hybrydowa — jeden element protezy mocowany jest cementowo, a drugi bezcementowo. 

U kogo wykonuje się alloplastykę stawu?

Endoprotezę biodra zaleca się u pacjentów, którzy zmagają się z przewlekłym reumatoidalnym zapaleniem stawów, posiadają głębokie zmiany zwyrodnieniowe lub doszło u nich do złamania kości. Choroby zwyrodnieniowe dotykają coraz więcej osób i wbrew pozorom nie tylko tych w podeszłym wieku, ale również młodych ludzi. Pierwszym symptomem świadczącym o zwyrodnieniu stawu biodrowego jest nieznośny ból zarówno w biodrze jak i pachwinie, który nasila się podczas chodzenia czy wstawania z łóżka. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się coraz większe problemy z poruszaniem, wskutek czego chory zaczyna utykać. Z czasem chory odczuwa sztywność biodra i ból, który dokucza nawet w spoczynku i promieniuje do kolana. Dzięki rozwojowi medycyny możliwe jest wszczepienie protezy biodra i chociaż nie zastąpi ona nigdy pierwotnego stawu, to pozwala pozbyć się uporczywego bólu, który do tej pory uniemożliwiał najprostsze aktywności.  

Rehabilitacja po endoprotezie biodra — jak wygląda?

U pacjentów po zabiegu wszczepienia protezy stawu biodrowego zaleca się rozpoczęcie pierwszych ćwiczeń —  kilka dni po operacji. Proces rehabilitacji zaczyna się od lekkich aktywności, które mają na celu wzmocnić mięśnie i tym samym zapobiec powstawaniu skrzepów pooperacyjnych. Chory może na początku wykonywać aktywności bez wstawania z łóżka, m.in. poruszając kończyną czy napinając mięśnie czworogłowe i pośladków. Lekarze zalecają kilka powtórzeń w ciągu dnia, ale z zachowaniem ostrożności. Dopiero po przeprowadzonej pionizacji można stopniowo wdrażać pozostałe ćwiczenia, które pomagają przywrócić stabilizację. Wykonuje się je najczęściej przy poręczy łóżka np. prostowanie nogi do tyłu czy unoszenie kolana. W trakcie rehabilitacji niezbędny jest balkonik/chodzik rehabilitacyjny, który ułatwia wykonywanie pierwszych kroków po zabiegu oraz pomaga pacjentowi wstawać i siadać. Jeśli rekonwalescent opanuje chodzenie o balkoniku — może zostać wypisany do domu, dostając uprzednio zestaw ćwiczeń do samodzielnego wykonywania. 

Ćwiczenia w domu po wymianie stawu biodrowego

Przed powrotem do domu warto zadbać o odpowiednie przygotowanie mieszkania do potrzeb chorego. Rehabilitacja po wstawieniu protezy jest długotrwałym procesem, dlatego warto pamiętać o zaopatrzeniu się w specjalne uchwyty i siedziska pod prysznic czy rozłożeniu w łazience specjalnych mat, które mają zapobiec poślizgnięciu się. Pacjent powinien mieć miejsce do swobodnego poruszania się o balkoniku czy kulach, ponieważ może to potrwać nawet kilka tygodni. Ważne, aby przez pierwsze tygodnie po zabiegu unikać siadania w głębokich fotelach czy na niskich stołkach, gdzie pośladki znajdują się poniżej linii kolan. 

Chodzenie o kulach to kolejny krok w rehabilitacji, który uczy pełnej stabilizacji i spoczywania ciężaru ciała na obu stopach. Następnie wdraża się ćwiczenia oporowe z taśmami czy ćwiczenia z piłką przy ścianie, które polegają na rolowaniu jej plecami przy jednoczesnym obniżaniu i unoszeniu bioder. Zakres aktywności jest bardzo szeroki, a powodzenie rehabilitacji i szybki powrót do zdrowia zależy od zaangażowania i systematyczności. Rekonwalescencja po wymianie stawu biodrowego może potrwać nawet kilka miesięcy, podczas których należy się oszczędzać i nie wykonywać ruchów, które mogłyby utrudniać zdrowienie biodra.